Üniversitelerde 2023-2024 Eğitim Öğretim Yılı'nın 2 Ekim'de başlamasıyla milyonlarca öğrenci eğitim gördüğü üniversitenin bulunduğu ilin yolunu tuttu. Yurt yetersizliği, yüksek kiralar ve pahalılık nedeniyle eğitim imkanları giderek zorlaşan üniversiteli öğrencilerin başvurduğu Kredi Yurtlar Kurumu (KYK) bursu ve kredisi de enflasyon ve döviz kuru karşısında pul oldu.
Lisans öğrencilerine verilen burs ve kredi 10 yıl öncesiyle kıyaslandığında öğrencilerin 4 kat fakirleştiği ortaya çıkıyor. KYK 2023 yılı için lisans burs ve kredi ücretlerini 1250 TL olarak belirlemişti. 1250 TL'nin dolar olarak karşılığı 45 dolara denk geliyor. 2013 yılında verilen 280 TL'lik burs ise o yılın bu tarihlerinde 140 dolara denk geliyordu. Aradan geçen 10 yılda burs ücreti dolar bazında 3'te 1'inin de altına geriledi.
ASGARİ ÜCRET BURSUN 2,76 KATI İKEN 9,12 KATINA ÇIKTI
Fakat burs ücretinin erimesi sadece dolar bazında değersizleşmeyle de sınırlı kalmadı. 2013 yılında Trabzon'da Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) çevresinde 3+1, 700 TL civarında kirası olan bir evi 3 öğrenci burs ücretleriyle tutabiliyordu. Bugünlerde ise aynı bölgedeki bir evin kirası 10 bin TL'den başlıyor. Bu da 8 öğrencinin 1 aylık toplam burs parasına denk geliyor.
Asgari ücrete oranlandığında da burs ve kredi ücretleri çok geride kaldı. 2013'te 773 TL olan asgari ücret, 280 TL'lik bursun 2,76 katına denk gelirken bugün 11 bin 402 TL olan asgari ücret 1250 TL olan bursun tam 9,12 katına denk geliyor.
800 YUMURTADAN 312 YUMURTAYA, 140 KİLO PATATESTEN 68 KİLOYA...
Gıda kalemlerine baktığımızda ise bir öğrenci burs ücreti ile 2013'te 800 yumurta alabilirken bugün 312 yumurta, 48 litre ayçiçek yağı alabilirken bugün 20 litre, 12 kilo kuşbaşı dana eti alabilirken bugün 3 kilo 250 gram, 140 kilo patates alabilirken bugün 68 kilo, 140 kilo domates alabilirken bugün 56 kilo alabiliyor. 2013'te 4 lira 35 kuruş olan mazot fiyatının aradan geçen 10 yılda 9 kat artarak 40 lirayı aştığını göz önüne alırsak illere göre aynı oranda artan ulaşım fiyatları da öğrencilerin cebini boşaltan en büyük harcamalarından biri haline geldi.
'EN BÜYÜK EĞİTİMİMİZ BU BURSLA HAYATTA KALMAK'
Karadeniz Teknik Üniversitesi'nde (KTÜ) görüştüğümüz öğrencilerden burs ücretleriyle geçim zorluklarını dinledik. İç Mimarlık Bölümü 4'üncü sınıf öğrencisi Sude Cihan, 1250 liralık burs ücretinin bu dönemde komik bir rakam olduğunu söyledi.
Öğrenci olarak yaşam şartlarının her yıl daha da zorlaştığını belirten Cihan, "Yurt imkanı olmadığı için biz 3 öğrenci aynı evde kalıyoruz. Bursumuz geldiği gibi kiraya gidiyor ama yine de yetmiyor. Burs ücreti kendi payıma düşen kirayı ödemeyi bile karşılamıyor. Kalan ücreti ailelerimizin desteğiyle veriyoruz. Kış aylarında faturalar da kiraya yakın geliyor. Gıda çok pahalı, memleketten getirdiklerimiz ve alabildiklerimizle evimizde yemek yapıyoruz. Zaten bu ekonomiyle dışarda yemek yiyemiyoruz. Et hayal bile etmiyoruz artık, arada tavuk alabiliyoruz. Burs parasıyla bir çay bile içemiyoruz. Sosyal yaşamdan bahsedemiyoruz bile. En büyük eğitimimiz bu bursla hayatta kalmak" değerlendirmesinde bulundu.
'DİĞER MAAŞLAR İKİ KEZ, BURS YIL DA BİR KEZ ZAMLANIYOR'
Elektrik Elektronik Bölümü 3'üncü sınıf öğrencisi Elif Tezol da KYK bursunun çok düşük olduğunu ve göstermelik bir duruma dönüştüğünü söyledi. KYK bursu ile bir öğrencinin geçinmesinin imkansız olduğunu söyleyen Tezol, ulaşım, gıda, barınma ve fatura giderlerinin hayatlarını giderek zorlaştırdığını ve eğitimlerini de etkilediğini söyledi. Burs ücreti ile geçinemedikleri için yazları çalışarak geçirdiğini aktaran Tezol, ev arkadaşları ile okul saatleri dışında da yapabilecekleri işler aradıklarını dile getirdi.
Ocaktan bu yana bursun 1250 lira olduğunu hatırlatan Tezol, "Memur maaşları, asgari ücret, emekli maaşları iki kez zamlanıyor ama bizim bursumuz zamlanmıyor. Maaşlar zamlandığında market fiyatları da zamlandığı ve bizim ücretimiz aynı kaldığı için en çok biz etkileniyoruz. Ulaşımın pahalılığında şehir merkezine gidemiyoruz, hep kampüs içinde vakit geçiriyoruz. Çoğu tatil ya da boşlukta ailelerimizin yanına gitmeyi tercih etmiyoruz. Ailemin yanına Sinop'a gitmek için otobüs biletine 600 lira vermem gerekiyor. Gıdaya her gün zam geliyor. Öğrencilerin nasıl yaşayacağı hiç düşünülmüyor. Sinemaya dahi gidemiyoruz, biletler 100 lira. Bir kitap almak istesek en ucuzu 100 liradan başlıyor" dedi.
'BURSTAN ELİMDE BİR ŞEY KALMADI'
KTÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü'nde 5'inci yılını okuyan Taha Yay da bursunun yıllardan yıla eridiğini dile getirdi.
Yarı özel yurtta kaldığını ve aldığı burs ücretinin yurt taksitlerini ödemeye yetmediğini belirten Yay, "Aylık 300 lira sadece okula gidiş geliş yol masrafım var. Sadece okul yemek hanesinde yediğimde 300 lira da oraya gidiyor. Dışarda yemek yeme şansımız zaten yok. Bir kez dışarı çıkıp yemek yesek, kahve içsek 200 lira gidiyor. İlk yılımda bursum 500 liraydı, o parayla hem yurt ücretimi ödeyip hem de cebime biraz harçlık koyabiliyordum. Ama yıllar geçtikçe burstan elime geçen bir şey kalmadı" ifadelerini kullandı. / duvar
