Geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz bir açıklamada bulunmuş ve kamu olarak ilk konut edinimini destekleyici çalışmalar yapılacağını açıklamıştı. Peki konut kredisinde detaylar neler? Uzmanlar yeni kampanyada göreceli olarak daha düşük taksitlerin olacağını söylüyor. Miktar ise mevcut asgari ücretin hala çok üstünde.
GYODER Türkiye Gayrimenkul Sektörü 2023 3. Çeyrek Raporu araştırmasını yayınladı. Rapora göre 3. çeyrekte 334,295 adet konut satıldı. Türkiye genelinde birim metrekare fiyatı 27,840 TL’ye ulaşırken en yüksek metrekare fiyatı ise 41,766 TL ile İstanbul’da gerçekleşti. İpotekli satışlar ile yabancıya konut satışlarında keskin düşüş oldu.
Milliyet'e konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı şu ifadeleri kullandı:
“Ortalama konut fiyatları açısından İzmir, İstanbul ve Ankara’yı kıyasladığımızda şunu söyleyebiliriz. GYODER’in tahmini çerçevesinde bazı fiyat aralıkları var. Genel anlamda aslında bizim ilk referans aldığımız konut fiyatları ile ilgili ortalama rakamlar Merkez Bankası tarafından açıklanan konut fiyat endeksidir. Konut fiyat endeksi değerleme raporları üzerinden alınan ortalamalar olduğu için nispeten metrekarelerin, krediye uygun dairelerin değer ortalamalarını yansıtıyor diyebiliriz.
En son açıklanan eylül ayındaki konut fiyat endeksine baktığımızda Türkiye ortalamasının yaklaşık metrekare birim fiyatının 29 bin 110 TL seviyelerinde olduğunu görüyoruz.
Bununla beraber İstanbul için bu rakam metrekarede 43 bin 669 TL iken, İzmir için 33 bin 054 TL seviyelerinde, Ankara’da ise 22 bin 200 TL seviyelerindedir.
ÇEVRİMİÇİ PORTALLARDA FİYAT FARKLI
İlan portallarının da bazı ortalamaları var. Bu portallar açısında baktığımızda en yoğun kullanılan portallardan birinin ortalamaları baz alındığında ekim ayında İstanbul’da metrekare birim fiyatının 35 bin TL seviyelerinde olduğunu, Ankara’da 20 bin TL seviyelerinde olduğunu, İzmir’de 30 bin TL seviyelerinde olduğunu söyleyebiliriz.
BÜYÜKŞEHİRLERDE FİYATIN EN ÇOK ARTTIĞI İL
En yoğun artış da bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 100 oranında Ankara olarak belirtilebilir. İzmir’de bu artış yüzde 75 seviyelerindeyken, İstanbul’da yüzde 65 seviyesinde artış var.
Bu iki parametre arasındaki metrekare konut fiyatı farkı şöyle özetlenebilir. Merkez Bankası’nda kredilendirilen taşınmazlar dikkate alınırken, ilan portallarındaki fiyat ortalaması krediye uygun olmasa da tüm gayrimenkullerin ortalamasının alındığı bir durumdur. Binaların yeni yapılması, konutların krediye uygun olup olmaması nedeniyle böyle fiyat ortalamalarında farklılıklar görülebiliyor.
'KREDİ KISITLAMASI VE YÜKSEK FAİZ SATIŞLARI ETKİLEDİ’
İpotekli satışlarda gerçekten çok önemli bir düşüş var. Bu rakamsal açıdan baktığımızda ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre ipotekli satışlarda yüzde 58 azalış oldu. İpotekli satışlar 5577 seviyesinde kalmıştı. Toplam konut satışları içerisinde ipotekli satışların payının yüzde 5.9 seviyesine kadar düştüğünü görüyoruz. Yılın geneline baktığımızda yani Ocak-Ekim döneminde gerçekleşen ipotekli satışlar bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 31 azalışla 166 bin seviyesinde gerçekleşti. Ocak-Ekim dönemindeki ipotekli satışlardan 50 bini ilk konut satışlarında gerçekleşti. İkinci eve yönelik kredi kısıtlamaları ve yüksek faiz oranlarının yüksek etkisi olduğunu söyleyebiliyoruz.
‘1 MİLYON TL KREDİ İÇİN 30 BİN TL ÖDEME’
Şu anda kamu bankalarında kredilerde önemli kısıtlamalar var. BDDK’nın konut kredileri ile ilgili ilk defa ev alacaklara ve mevcutta evi olanlar için uyguladıkları kredilerde farklılıklar var. Bugün ilk defa konut alacak bir kişi için 1 milyon TL kredi çekilmek istendiğinde 120 ay vade ile aylık yüzde 2.85 oranında faiz oranı ile yaklaşık 29 bin 500 TL seviyesinde aylık ödeme yapılması gerekiyor. Bu hayat sigortası vb. Koşullarla farklılık gösteriyor. Taşınmazların değerleme raporundaki değerlerinin de çekilebilecek kredilerle ilgili etkisini unutmamak lazım. 1 milyon TL için yaklaşık 30 bin TL’lik bir geri ödemeden bahsediyoruz.
YENİ FAİZ ORANI NE OLACAK?
Konut kampanyası ile ilgili faiz oranlarının konut üreticileri açısından önemli bir beklentisi olduğunu söyleyebiliriz. Aynı zamanda konut almak isteyenler açısından da mevcut faiz oranlarının yüksek olduğuna dair genel bir kanaat var. Tüketicilerin kampanya çerçevesinde aylık yüzde 1.50 seviyelerine kadar oluşabilecek kampanyalardan faydalanma ihtimalinin yoğun olacağını düşünüyoruz. Böyle bir düzenleme yapıldığı takdirde 1 milyon TL konut kredisi için aylık yüzde 1.50 seviyesinde faiz olabileceği düşünüldüğünde ödemeler 18 bin TL’ye kadar düşecektir. Bunların piyasada daha kabul edilebilir oranlar olduğunu söyleyebiliyoruz.
Finansmanın kolaylaşması, konuta olan talebi canlandıracaktır. Düşen konut satışlarını harekete geçirebilir. Dar ve orta gelirli vatandaşların konut sahibi olması açısından önemli avantaj sağlar. Şu anda yapımı yavaşlamış, yapımı beklenen ve yapılmayan projelerin satışlarına oluşturacağı olumlu etkiler nedeniyle istihdam ve piyasaya önemli katkıları söz konusu olabilecektir.”
