Van Gölü kıyısındaki yerleşim yerlerinde yaklaşık 20 bini aşkın kişinin geçim kaynağı inci kefali, her yıl üreme dönemi olan 15 Nisan-15 Temmuz’da zorlu yolculuğa çıkıyor. Gölün tuzlu ve sodalı suyundan derelerdeki tatlı sulara ulaşmak için suyun akışının tersine yüzen, karşısına çıkan engelleri zıplayarak geçmeye çalışan balıklar, her yıl bu mevsimde görsel şölen sundu. Balıkların neslini sürdürebilmek amacıyla ortaya koyduğu mücadeleyi izlemek için de her yıl binlerce yerli ve yabancı turist kente geliyor.
“Son 3 yılın 4 yılın en başarılı üreme dönemi geçirildi”
Her yıl insan ayının gelmesi ile beraber inci kefalleri üremek için Van Gölü’ne dökülen tatlı sulara doğru üreme göçü gerçekleştirdiğini ifade eden Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Akkuş, “Bu mevsim geldiğinde adeta Van Gölü’nün etrafı bir şenlik havasına dönüşüyor. 2020 ile 2023 arasında yaşanan bölgedeki ciddi kuraklık sebebiyle inci kefalleri sağlıklı bir üreme dönemi geçiremedi. Yaz ayları geldiğinde kışın kar yağışının az olması sebebiyle akarsu debilerinde çok ciddi düşüşler oluyordu. Akarsularda su bulunması her yıl akarsulara üreme göçü gerçekleştiren İnci kefalleri için hayati bir öneme sahip. Fakat maalesef 2020 ile 2023 yılı arası üreme açısından çok kötü geçti. Çünkü akarsularda su yoktu. Bu mevsime geldiğimiz zaman adeta kuruma noktasına geliyordu. Fakat 2024 yılında yağışların bol olması sebebiyle akarsular adeta suyla dolup taştı. Geçtiğimiz yıl neredeyse kuruma noktasına gelen akarsuların bu yıl coşkuyla attığını görüyoruz. O yüzden son 3 yılın 4 yılın en başarılı üreme dönemi geçirildi. Tabi sadece akarsularda su olması üreme için yeterli değil. Etkin bir korunmanın yürütülmesi gerekiyor. Bu nokta da Van İl Jandarma Komutanlığı’nın ekipleri oldu bu noktada İl Jandarma Komutanlığı ekiplerine sonsuz teşekkür ediyoruz. Çünkü yasağın başladı ilk günden yasağın son bulduğu günümüze kadar 24 saat dere kenarlarında büyük bir özveri ile nöbet tuttular. Bu sene de koruma çalışmalarını göğüsleyen Van İl Jandarma Komutanlığı’nın ekipleri oldu” dedi.
“Biz bu senenin başarısını 3 yıl sonra balıkçılıkta göreceğiz”
Bu sene başarılı bir üreme dönemi geçtiğini ifade eden Dr. Öğretim Üyesi Akkuş, “Şimdi akarsudaki yavrular peyderpey Van Gölü’ne geri dönüyorlar. Biz bu senenin başarısını 3 yıl 4 yıl sonra balıkçılıkta göreceğiz. Çünkü bu sene akarsularda doğan yavrular Van Gölü’ne dönecekler ve 3 yıl sonra stoka katılım gösterecekler. Ümit ediyoruz ki önümüzdeki yıllarda bol yağışlı olur ve bu şekilde başarılı üreme dönemi geçiririz. Tabii akarsular inci kefalinin başarılı bir üreme sezonu geçirmesi aslında birçok bileşenin adeta bir saatin çarkları gibi birçok kurumun senkronize bir şekilde çalışması gerektiren bir durum. Bu nokta da en büyük sorunlardan birisi de akarsulardaki kirlilik. Sizin akarsu yatağınızla bol su var koruma çalışmaları etkin fakat kanalizasyonlar arıtılmadan derelere deşarj ediliyorsa bunun maalesef hiçbir anlamı yok. Bu sebepten dolayı akarsu yatakların kenarında bulunan ilçelerdeki arıtma tesislerinin mutlak suretle çalışması lazım. Bugün Van Gölü’ne dökülen en büyük akarsu Bendimai çayı. Ama Çaldıran ilçesindeki Muradiye ilçesindeki eğer arıtma çalışmıyorsa inci kefali üreme göçü için çok çok büyük bir sorun. İnci kefali sadece bir balık türü değil, bölge yaklaşık 20 bin insanın geçimini sağladığı ekonomik bir değer. İnce kefali gibi böylesine önemli bir ekonomik değeri korumak istiyorsak gereken şeyleri yapmamız gerekiyor” diye konuştu.