Van Müze Müdürlüğü öncülüğünde ve Iğdır Üniversitesi Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Doç. Dr. Rıfat Kuvanç’ın bilimsel sorumluluğunda yürütülen kazı çalışmaları, bölgenin tarihî dokusunu gün yüzüne çıkarma amacı taşıyor. Kazılar sonucu keşfedilen pithosların, Urartular döneminde yağ, tahıl ve içecek gibi ürünlerin saklanmasında kullanıldığı tespit edildi. Özellikle çivi yazıtları ve depo kapları üzerindeki desenler, bu alanların depo olarak kullanıldığına işaret ediyor. Bu yıl ilk kez başlatılan Kevenli Kalesi kazıları, Kültür ve Turizm Bakanlığının desteğiyle yürütülüyor ve Urartu Krallığı’nın tarımsal kapasitesi hakkında önemli bilgiler sunuyor.
"Amaç kaçak kazılar ile zarar görmüş alanların korunması"
Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Iğdır Üniversitesi Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Doç. Dr. Rıfat Kuvanç, Kevenli Kalesi’nin Van Ovası’nın doğusundaki Erek Dağı’nın batı yamaçlarındaki hakim bir tepe üzerinde yer aldığını belirtti. Kalenin Urartu Krallığı’nın başkenti olan Van Kalesi’ne 10 kilometre mesafede olduğunu ifade eden Doç. Dr. Kuvanç, "Mevcut kalıntılar kalenin dört bir taraftan surlarla çevrili olduğunu göstermektedir. Bu surlu alan yaklaşık olarak 4 bin 500 metrekarelik bir alanı kapsamaktadır. Kevenli Kalesi’ndeki kazı çalışmaları 21 Ekim 2024 tarihinde Van Müze Müdürlüğü’nün başkanlığında başlamıştır. Bu yılki çalışmaların temel amacı kaçak kazılar ile zarar görmüş alanların korunmasıdır. Bu amaçla yapılan kazı çalışmaları kalenin güneydoğu uç noktasındaki pithoslu alanda gerçekleştirilmiştir. Yüzeyde tespit edilen çok sayıda pithos parçası buranın depo mekanları olabileceğini göstermiştir. Nitekim yapılan çalışmalar neticesinde içinde toplamda 42 adet büyük depo kabının olduğu bir alanın olduğunu kanıtlamıştır. 42 adet pithosun bulunduğu bu alanda bir bölme duvarıyla birbirinden ayrılmış olan 2 depo mekanın olduğu anlaşılmıştır. 1’nolu depo mekanı 35 adet büyük depo kabı ile birlikte tasarlanmıştır. Büyük ölçekli depo kapları bugüne kadar Altıntepe, Yukarı ve Aşağı Anzaf Kaleleri, Kayalıdere, Ayanis, Çavuştepe, Argiştihinili, Karmir-Blur ve Bastam gibi çok sayıdaki krali Urartu kalesinden bilinmektedir. Benzer biçimde pithosların varlığı özellikle Van Ovası’nın tarımsal ürün depolama kapasitesi hakkında da önemli bilgiler sunmaktadır" dedi.
"Kapların hacmi bin litre"
Kevenli Kalesi’ndeki kazılar neticesinde bulunan depo kaplarının üzerinde ve içinde saklanan ürünlerin hacmi hakkında bilgi veren işaretlerle, çivi yazıtları da tespit edildiğini dile getiren Kuvanç, "Özellikle çivi yazıtları yağ veya içecek gibi sıvı ürünlerin burada depolanmış olabileceğini göstermiştir. Yapılan tahminler neticesinde bir depo kabının hacminin yaklaşık bin litre olabileceği tahmin edilmiştir. Bu tahminler de 35 adet pithosun olduğu bir deponun da yaklaşık 35 bin litre kapasitede olabileceğine işaret ediyor. Kevenli Kalesi kazıları; Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Van Müze Müdürlüğü ve Iğdır Üniversitesi’nin katkıları ile gerçekleştirilmiştir. Ortaya çıkan mimari ve arkeolojik veriler doğrultusunda önümüzdeki yıllarda burada daha kapsamlı bir projenin gerçekleştirilmesi planlanmaktadır" diye konuştu.
